معلم خصوصی دوچرخه دوباره از گروه‌های اسمی می‌گوید:
بمب هسته‌اى
یکی از پرکاربردترین موضوع‌ها در دستور زبان دوره‌ی دبیرستان، ماجرای اجزای اصلی جمله و گروه‌های اسمی است؛ موضوعی که تا آخر سال دوازدهم، همراه ماست و دست از سر مبارک ما بر نمی‌دارد!
به همین‌خاطر، دو‌هفته‌ی قبل و در این صفحه، موضوع گروه‌های اسمی را بررسی و کمی درباره‌ی هسته و وابسته‌های پیشین و پسین گروه‌های اسمی سخن گفتیم.
حالا و در قسمت دوم این درس، به روش پاسخ‌دادن به این سؤال امتحانی خواهیم پرداخت:
در عبارت‌های زیر، گروه‌های اسمی را مشخص کنید، نقش دستوری آن‌ها را بنویسید و هسته و نوع وابسته‌های پسین و پیشین آن‌ها را تعیین کنید؟
برای پاسخ‌دادن به این سؤال، باید چند قدم محکم برداشت که در این‌جا با هم مرور می‌کنیم.
قدم اول: تعداد جمله
در هر جمله، هر عبارتی که در جمله، نقش اصلی پذیرفته باشد، یک گروه اسمی است. (غیر از فعل که گروه فعلی است) پس ضروری‌ترین کار پس از مواجهه با این سؤال، آن است که تعداد جمله‌های عبارت مشخص شده راتعیین کنیم.
برای پیداکردن تعداد و محدوده‌ی هر جمله، دوباره تعریف جمله را یادآوری می‌کنیم:
تعریف جمله: یک یا چند کلمه که مفهوم کامل داشته باشد. (یعنی مخاطب منتظر شنیدن ادامه‌ی آن نباشد.)
مثال1) عبارت زیر چند جمله است؟ آن‌ها را مشخص کنید
آه ای پدر پنهانم کن پنهان
(بخشی از شعر درس 16 کتاب فارسی کلاس هشتم)
پاسخ: عبارت بالا، چهار جمله است:
آه: یک شبه‌جمله است و یک مفهوم کامل دارد.
ای پدر: این عبارت هم ار حرف ندا و منادا تشکیل شده و یک شبه جمله است.
پنهانم کن: به‌تعداد فعل‌ها، ما قطعاً جمله داریم. تنها فعل این مثال،همین عبارت است.
پنهان: فعل چهارمین جملهی این عبارت، به قرینه‌ی لفظی حذف شده. یعنی شاعر برای جلوگیری از تکرار فعل، عبارت «کن» در جملهی چهارم را حذف کرده.
قدم دوم: مشخص‌کردن‌نقش‌های دستوری
در سال‌های گذشته آموختیم که هر جملهی می‌تواند چهار نقش اصلی داشته باشد. در جمله‌های فعلیه (جمله‌هایی که در آن‌ها کاری انجام می‌شود.) چهار جزء اصلی عبارتند از: «فعل خاص، نهاد یا فاعل، مفعول و متمم» و در جمله‌های اسمیه، اجزای اصلی از این قرار است: «فعل ربطی، نهاد یا مسندالیه، مسند و متمم»
یادآوری می‌کنیم برخی جمله‌ها می‌توانند تنها یک جزء اصلی داشته باشند (مثل جمله‌هایی که تنها از فعل تشکیل شده‌اند.) و هیچ جمله‌ای نمی‌تواند دو فعل، یا دو نهاد و... داشته باشند (غیر از متمم). با فرض این‌که تعاریف اجزای اصلی جمله را از سال‌های قبل می‌دانیم، به سؤال زیر توجه کنید:
قدم سوم: تعیین هسته و نوع وابسته‌ها
حالا و در این مرحله، هر کلمه یا کلمه‌هایی که در جمله، نقش اصلی پذیرفته‌اند، یک گروه اسمی هستند.
اولین قدم پس از مواجهه با گروه اسمی، تعیین هسته‌ی آن است. همان‌طور که به‌خاطر دارید، در هر گروه اسمی، مهم‌ترین کلمه، هسته است و بقیه‌‌ی کلمه‌ها، وابسته‌های پیشین و پسین .هم‌چنین چون تعداد وابسته‌های پیشین (طبق تصویر بالا) کاملاً ثابت و مشخص است،همیشه و در گروه اسمی، اولین کلمه را بررسی کنید؛ اگر جزء شش وابسته‌ی پیشین بود که هیچ! وگرنه اولین کلمه هسته است. یادآوری می‌کنیم در هر گروه اسمی حتماً هسته وجود دارد و اگر گروه اسمی، تک‌عضوی باشد، آن عضو، حتماً‌هسته است.
زنگ تفریح
پرواز مجازى
مادر: دیگه همه‌چیز رو هم که نمی‌شه
مجازی یاد گرفت مادر! اگه پرواز یاد نگیری گشنه می‌مونی ها؟
جوجه: مامان! نگران نباش! شنیدم تازگی‌ها اَپ دونه هم اومده.فقط کافیه یک نوک به نمایشگر گوشی‌تون بزنین...
