تعلل و باز هم تعلل در تصمیم‌گیری؛ از خودرو گرفته تا برنج، از وسیله زیر پا گرفته تا قوت سر سفره. این روزها ستاد تنظیم بازار مظهر بی‌تصمیمی است و خود به عامل اخلال در بازارها تبدیل شده است. نمونه آن را می‌توان در تعلل یک‌ماهه این ستاد برای تعیین و ابلاغ قیمت کارخانه‌ای خودروها دید؛ جایی که قیمت خودرو در بازار گاه تا دوبرابر افزایش یافته اما اعضای این ستاد هنوز درباره تعیین قیمت خودرو در سال جدید به نتیجه نرسیده‌اند. در تصویری دیگر از آیینه تمام‌نمای عملکرد این ستاد، بازار برنج را پیش رو داریم. در شرایطی که قیمت برنج فقط در اسفندماه رشدی 44.5درصدی را تجربه کرده و افزایش نرخ در بهار کرونازده هم تداوم یافته، این ستاد هنوز درباره نحوه ترخیص برنج‌های وارداتی مانده در گمرک به نتیجه مشخصی نرسیده است. آمارهای دریافتی نشان می‌دهد 580هزار تن برنج واردشده در گمرک معطل ترخیص است. با توجه به شرایط منطقه‌ای بازار برنج تحت‌تأثیر شیوع کرونا و کاهش عرضه برنج در بازارهای جهانی، بیم آن می‌رود تاجران کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای خرید برنج‌های متوقف‌شده در انبارهای گمرک ایران دست به‌کار شوند.
به گفته یزدان سیف، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی حجم واردات برنج بخش خصوصی از نیمه آذر تا فروردین امسال ۶۱۰هزار تن بوده، درحالی‌که مجموع واردات سالانه برنج یک میلیون و ۶۰۰هزار تن است؛ یعنی معادل یک‌سوم از حجم لازم برای واردات برنج در 3ماه اخیر صورت گرفته است. او تأکید کرد: پارسال شرکت بازرگانی دولتی ایران ۲۳۰هزار‌تن برنج را در ایام پرمصرف برای کنترل و افزایش عرضه به بازار توزیع کرد که نسبت به سال قبل از آن ۵۳درصد رشد داشته؛ اما به گزارش همشهری امسال زمزمه‌های ممنوعیت صادرات برنج هندی و پاکستانی پس از شیوع کرونا و مناقشه تخصیص ارز مورد نیاز برای ترخیص برنج‌های انبار‌شده در گمرک به موج گرانی انواع برنج داخلی و خارجی در بازار دامن زد. پیش‌تر مسئولان این ستاد به همشهری گفته بودند مقرر شده همه برنج‌های تامین‌شده با دلار ۴۲۰۰ تومانی، که تا‌کنون ترخیص نشده‌اند، متناسب با سرانه جمعیتی، نوع مصارف برنج هر استان و رفع نیازهای مراکز عمده مصرف، توزیع شود. حالا محمدرضا کلامی، مدیرکل دفتر تأمین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت با اشاره به مصوبات ستاد تنظیم بازار برای برنج و کالاهای اساسی، می‌گوید: قرار است گمرک و سازمان حمایت فهرست برنج‌های وارداتی ترخیص‌شده و در انبارها را برای صدور حواله توزیع، به دبیرخانه ستاد اعلام کند. او تأکید می‌کند: وظیفه این کمیته بررسی آمار واقعی سرانه مصرف برنج و سایر کالاهای اساسی، میزان تولید، نیاز واردات و اثرات تغییر نرخ ارز از این کالا برای تصمیم‌سازی درخصوص نرخ تامین ارز این کالا برای محموله‌های موجود در بنادر، محموله‌های در راه و ثبت سفارش‌های تخصیص و تامین ارز نشده، با محوریت دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار اقدام و نتیجه برای اخذ تصمیمات لازم بوده است.
برنج پاکستانی کیمیا شد
قیمت انواع برنج هندی، پاکستانی، اروگوئه‌ای و تایلندی که از پاییز پارسال متاثر از نوسان نرخ ارز و تنگناهای واردات سیر صعودی به‌خود گرفته بود، در 75روز گذشته با بالا‌گرفتن تب شیوع کرونا در کشورهای صادرکننده برنج به ایران دوباره با شوک قیمت مواجه شده است. هند و پاکستان برنامه ممنوعیت صادرات برنج را به‌دلیل مشکلات بهداشتی ناشی از شیوع کرونا در دستور کار خود قرار داده‌اند.
مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری حاکی است، نرخ انواع برنج پاکستانی این روزها باز هم سیر صعودی به‌خود گرفته به‌نحوی که قیمت هر کیلوگرم برنج باسماتی درجه یک پاکستانی به مرز 18تا 19هزار تومان نزدیک شده. همچنین قیمت انواع برنج دانه‌بلند 1121هندی در بازار مصرف به مرز 12هزار تومان رسیده و نرخ انواع برنج تایلندی و اروگوئه‌ای نیز رشد قیمت حداقل هزار‌تومانی در هر کیلوگرم را تجربه کرده است. خبرنگاران همشهری می‌گویند بازار آنقدر داغ است که خرده‌فروشان برای تهیه برنج باسماتی پاکستانی ناچارند این محصول را با فاکتورهای جعلی از بنکداران خریداری کنند؛ بنکدارانی که قیمت فروش برنج را در فاکتور کمتر از مبلغ واقعی فروش ثبت می‌کنند و خرده‌فروشان نیز ناگزیر به تمکین هستند.
در این میان مسیح کشاورز، دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج در گفت‌وگو با همشهری توضیح می‌دهد: تصمیم کشورهای صادرکننده برنج برای ممنوعیت صادرات تا پایان بحران کرونا در سال جدید می‌تواند نتایج منفی قابل لمسی بر بازار برنج ایران داشته باشد. به گفته او، کارخانه‌های ایرانی تولید برنج در کشورهای هند و پاکستان برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا کار خود را تعطیل کرده‌اند.
مصوبه جدید چه می‌گوید
با توجه به مصوبات هشتاد و هشتمین جلسه کارگروه تنظیم بازار، برنج وارداتی در شمول کالاهای مندرج در قانون مبارزه با احتکار قرار گرفت. بر این اساس توزیع موجودی برنج وارداتی با دلار 4200تومانی، اعم از برنج هندی و پاکستانی، در شبکه‌های تحت نظارت دولت در دستور کار قرار گرفته است. گمرک و سازمان حمایت باید فهرست کامل انواع برنج‌های وارداتی ترخیص‌شده از انبارهای گمرک و موجودی انبارها را برای صدور حواله توزیع در شبکه‌های منتخب به دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار ارسال کنند. براساس این مصوبه، ترخیص انواع برنج وارداتی با دلار 4200تومانی به سهمیه‌بندی وزارت صنعت و اعلام رسمی آن به گمرک بستگی خواهد داشت. براین اساس گمرک مکلف شده فهرست همه ترخیص‌های درصدی کالاهای اساسی و ضروری به‌خصوص برنج را که با مجوز بانک مرکزی، اعلام بانک عامل و اختیارات گمرک ترخیص شده‌اند، به دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار ارسال کند تا در قالب کمیته‌ای متشکل از بانک مرکزی، گمرک، سازمان حمایت و واجا با مسئولیت دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار بررسی و تصمیمات لازم اتخاذ شود.
وعده توزیع همه برنج‌های وارداتی در بازار
به‌تازگی عباس قبادی، معاون بازرگانی داخلی وزارت صنعت هم در نامه‌ای خطاب به مهرداد جمال ارونقی، معاون گمرک ایران تأکید کرده بود: خروج برنج از گمرک پس از اظهار و طی تشریفات گمرکی و پرداخت مابه‌التفاوت ریالی به سازمان حمایت، منوط به اعلام رسمی و صدور حواله توزیع است.
پیش‌تر محمدرضا کلامی، سخنگوی ستاد تنظیم بازار در گفت‌وگو با همشهری اطمینان داده بود: همه برنج‌های تامین‌شده، با دلار ۴۲۰۰ تومانی، که تا‌کنون ترخیص نشده‌اند، متناسب با سرانه جمعیتی، نوع مصارف برنج هر استان و رفع نیازهای مراکز عمده مصرف، توزیع خواهد شد. به گفته او، با توجه به اینکه همه برنج‌های خارجی موجود در داخل، با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شده، مقرر شده همه برنج‌های وارداتی موجود در انبارهای داخل کشور، با نظارت کامل در شبکه‌های تحت نظارت عرضه و با گرانفروشی برخورد شود. به گفته کلامی، با توجه به درخواست مشترک استان‌ها در زمینه اصلاح سهمیه برنج طرح تنظیم بازار ماه مبارک رمضان، مقرر شده درصورت اقدام مؤثر استان‌ها در جذب و توزیع سهمیه‌های فعلی و درصورت تشخیص معاون بازرگانی استان‌ها، تقاضاها برای دریافت سهمیه جدید، به دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار کشور اعلام شود تا اقدام لازم با بررسی دفتر برنامه‌ریزی، تامین، توزیع و تنظیم بازار انجام گیرد.
گرانی همزمان با افزایش تولید برنج
موج افزایش قیمت در بازار برنج داخلی و خارجی در حالی ادامه دارد که به گفته فرامک عزیز کریمی، مدیرکل امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی، تولید برنج در سال گذشته به ۲.۹میلیون تن رسید. به گفته او، این تولید متاثر از افزایش سطح، پس از بارش‌های قابل توجه و سیل اسفند ۹۷ و فروردین ۹۸ در استان‌های گلستان و خوزستان رخ داد. او می‌گوید: در سال گذشته پس از بارش‌های قابل توجه و سیل حادث‌شده در اسفند ۹۷ و فروردین‌ماه ۹۸ به‌ویژه در استان‌های گلستان و خوزستان و البته وفور منابع آب سبب شد تا سطح زیرکشت برنج کشور به‌طور بی‌سابقه‌ای به میزان ۲۳۰هزار هکتار افزایش یافته و با رشد ۳۸درصدی جمعا به ۸۳۴ هزار هکتار برسد. عزیز‌کریمی توضیح می‌دهد: ۹۰درصد این افزایش سطح در استان‌های گلستان و خوزستان رخ داد به‌گونه‌ای که سطح کشت برنج در استان گلستان از حدود ۶۰هزار هکتار به ۱۱۹هزار هکتار و در خوزستان نیز از ۵۷هزار هکتار به ۲۵۰هزار هکتار افزایش یافت. پیش‌تر جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج ایران، گفته بود با توجه به افزایش 10درصدی تولید برنج داخلی و حجم بالای واردات به‌رغم بحران کرونا، بازار برنج دچار شوک نخواهد شد.
به گفته او، با توجه به تولید داخلی و واردات نه‌تنها بازار کسری برنج ندارد، بلکه با اضافه عرضه نیز روبهروست.
او گفته بود: این ثبات تا ماه محرم ادامه خواهد داشت، ورود به فصل کشت برنج در بهار نیز خود عامل دیگری برای بازار بدون تنش خواهد بود.یزدان سیف، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران هم پیش از این تأکید کرده بود: هیچ توجیهی برای افزایش قیمت برنج وجود ندارد.
بیرون از سطرهای نامه‌های اداری چه خبر است؟
در شرایطی که حل مشکل ترخیص برنج‌های وارداتی در پیچ و خم راهروهای گمرک و وزارت صنعت و در لابه‌لای سطر سطر نامه‌های اداری گرفتار آمده و متولیان تامین برنج مدعی‌اند بازار با مازاد عرضه روبهروست و اشباع شده، مشاهدات خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد منحنی قیمت برنج همچنان صعودی است؛ به‌طوری که در بازار برنج ایرانی نرخ انواع برنج مرغوب ایرانی هاشمی، طارم، صدری و انواع برنج پر‌محصول مانند فجر و ندا در بازار خرده‌فروشی همچنان بالا مانده، به‌طوری که نرخ خرده‌فروشی هر کیلوگرم برنج ایرانی در بازار مصرف بنا بر کیفیت و نوع برند محصول از 18تا 30هزار تومان در نوسان است و به‌نظر می‌رسد رشد تولید برنج ایرانی تأثیر مشهودی در متعادل‌شدن قیمت این محصول در سطح خرده‌فروشی نداشته است.
جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج ایران با تأیید افزایش 44درصدی قیمت برنج داخلی در بازار مصرف یادآور می‌شود: به‌دلیل کمبود در بازار، کیفیت محصولی که عموما به‌دست مصرف‌کنندگان می‌رسد، به‌دلیل اعمال تقلب پایین است. علیزاده شایق توضیح می‌دهد: برنج در محل تولید تا 3درصد حاوی خرده برنج است، اما میزان خرده برنج در محل مصرف به 8 تا 8.5درصد می‌رسد. علیزاده شایق یادآور می‌شود: با تمام این تقلبات قیمت برنج در بازار مصرف بسیار بیشتر از مراکز تولید است. علیزاده شایق خود معترف است: تفاوتی باور‌نکردنی بین قیمت برنج در مراکز تولید و مراکز مصرف وجود دارد. به گفته او، تفاوت قیمت در محل تولید و مصرف به میزانی است که با هیچ‌یک از معیارهای اقتصادی و بازار تناسب ندارد. او قیمت هر کیلوگرم کیفی‌ترین برنج دو الکه با کمترین خرده در محل تولید را 20 تا 23هزار تومان اعلام می‌کند و یادآور می‌شود: تخلف و گرانفروشی برنج ایرانی در بازار مصرف در 3 تا 4سال اخیر تشدید شده و به‌رغم اطلاع دستگاه‌های ناظر از این موضوع اقدام مناسبی برای مقابله با آن صورت نمی‌گیرد.
منحنی صعودی قیمت برنج
در شرایطی که حل مشکل ترخیص برنج‌های وارداتی در پیچ و خم راهروهای گمرک و وزارت صنعت و در لابه‌لای سطر سطر نامه‌های اداری گرفتار آمده و متولیان تامین برنج مدعی‌اند بازار با مازاد عرضه روبهروست و اشباع شده، مشاهدات خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد منحنی قیمت برنج همچنان صعودی است
چهار شنبه 17 اردیبهشت 1399
کد مطلب :
100078
+
-
کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به روزنامه همشهری می باشد . ذکر مطالب با درج منبع مجاز است .
Copyright 2021 . All Rights Reserved