ترکیه
جنگ رسانه‌ای با ترکیه برای پنهان کردن مشکلات داخلی
جواد نصرتی ـ خبرنگار
محمدبن سلمان، ولیعهد جوان عربستان سعودی به امید پنهان کردن مشکلات داخلی، تنش‌ها با ترکیه را افزایش داده و این بار جنگی رسانه‌ای علیه این رقیب منطقه‌ای به راه انداخته است.
جنگ رسانه‌ای بین عربستان سعودی و ترکیه در هفته‌های اخیر به‌شدت بالا گرفته و بعد جدیدی به خصومت متقابل این دو رقیب منطقه‌ای داده است.
به گزارش العربی‌الجدید، عربستان در ابتدای آوریل (ماه گذشته)، دسترسی به برخی سایت‌های خبری ترکیه ازجمله خبرگزاری‌های رسمی تی‌آر‌تی و آناتولی را مسدود کرد. هرچند رسما هیچ توضیحی برای فیلتر کردن این سایت‌ها ارائه نشده، چند روز پیش از آن حساب‌های جعلی در فضای مجازی و برخی روزنامه‌نگاران سعودی خواستار فیلتر این سایت‌ها شده بودند. برخی، این سایت‌ها را «مزدوران قطر و اخوان‌المسلمین» خوانده بودند. آنکارا هم در اقدامی متقابل برخی سایت‌های سعودی و اماراتی را فیلتر کرد.
یوسف اریم، سردبیر تی‌آر‌تی ورلد درباره این اقدام عربستان گفته است: «این کار جنگ رسانه‌ای است؛ یک جنگ رسانه‌ای یک‌طرفه. اقدام ترکیه تنها به‌منظور رعایت اصول دیپلماتیک است. سعودی‌ها وقت و انرژی زیادی برای مقابله با ترکیه گذاشته‌اند اما برای آنکارا، ریاض یک اولویت نه چندان مهم در سیاست خارجی است.»
کوئنتین ده پیمودان، تحلیلگر مسائل خلیج‌فارس و ترکیه معتقد است که ترکیه تهدیدی برای عربستان است: «ترکیه بیشتر از کشورهای دیگر و حتی بیشتر از ایران برای عربستان سعودی یک تهدید به شمار می‌رود. عربستان به خوبی این مسئله را می‌داند و از هر روشی برای عقب راندن ترکیه استفاده می‌کند. برخی از این روش‌ها توسل به روحانیون برای حمله به ترکیه یا حتی ممنوع کردن سریال‌های ترکیه‌ای است.» روابط بین عربستان و ترکیه از بحران سال 2017در خلیج‌فارس و اوج‌گیری محمدبن‌سلمان و انتصاب او به‌عنوان ولیعهد تیره شده است. با وجود روابط حسنه‌ای که زمانی بین ملک سلمان و رجب طیب اردوغان وجود داشت، رویکرد منطقه‌ای متفاوت آنکارا و ریاض آنها را در مقابل هم قرار داده است. از زمان قدرت گرفتن محمد بن سلمان، این شکاف بیشتر هم شده است.
قصابی جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول، بعد جدیدی به درگیری‌های موجود بین دو کشور داد.
اریم معتقد است مشکل عربستان با رسانه‌های ترکیه، از قتل جمال خاشقجی تشدید شد: «از نظر سعودی‌ها رسانه‌های ترکیه‌ای یک تهدید هستند؛ به‌خصوص پوشش آنها از تحقیقات درباره خاشقجی. پادشاهی سعودی امیدوار بود سیرک حقوقی تیره و تاری که در این پرونده به راه انداخته بود نقطه پایان ماجرا باشد اما ترک‌ها به‌دنبال پروسه حقوقی خود هستند. روایت رسانه‌های ترکیه از این رویداد، در تضاد آشکار با چیزی است که سعودی‌ها تلاش می‌کنند در خانه خلق کنند.»
در اوج‌گیری بحران کرونا، صحبت‌های یک سرلشکر بازنشسته تنش‌های بین ترکیه و عربستان را دوباره به اوج رساند. او در گفت‌وگو با شبکه سعودی24 از شهروندان سعودی خواست تا به ترکیه نروند چون اردوغان می‌خواهد ویروس را از طریق آنها به عربستان سعودی بفرستد. در مقابل وزیر کشور ترکیه عربستان را متهم کرد که واقعیت را درباره بحران کرونا در این کشور به دنیا نمی‌گوید.
این سرلشگر بازنشسته معتقد است هر دو کشور در این بازی سهمی همسان دارند: «سعودی‌ها تصویری تاریک از ترکیه ارائه می‌دهند. آنها روابط سیاسی خود را با دشمنان سیاسی ترکیه مثل بخش یونانی‌نشین قبرس تقویت کرده‌اند. البته مقامات ترکیه هم با افشای اطلاعات درباره مرگ خاشقجی، لطمه زیادی به سعودی‌ها زدند.»
با وجود این انگیزه‌ها، حمله رسانه‌ای سعودی‌ها به ترکیه در زمانی شروع شده است که محمدبن‌سلمان با مشکلات داخلی زیادی درگیر است.
در ابتدای مارس، تعدادی از اعضای خاندان سلطنتی، ازجمله یکی از برادران و یکی از برادرزاده‌های ملک سلمان بازداشت شدند. کمی بعد از آن، سعودی‌ها به جنگ با روسیه برای تعیین قیمت نفت روی آوردند. افت بی‌سابقه قیمت نفت و سیاست‌های نفتی سعودی‌ها، دونالد ترامپ، تنها متحد غربی محمدبن سلمان را آزرده کرد و بدتر از همه اینها، همه‌گیری کرونا، برگزاری مراسم حج را که درآمدی هنگفت برای عربستان به همراه دارد، با تردید جدی روبه‌رو کرده است. از زمان قتل خاشقجی و ناکامی برای مهار تهدیدهای ایران، شاهزاده‌ها و نخبگان تجاری بیشتری در عربستان از توانایی ولیعهد برای اداره امور کشور ناراحت، ناراضی و حتی نگران شده‌اند. در چنین شرایطی، افزایش تنش‌ها علیه ترکیه، ابزار مناسبی برای تقویت حس وطن‌دوستی در عربستان و جلب حمایت برای محمدبن سلمان است.
با این حال این سیاست می‌تواند تغییر رویکرد در آینده را پیچیده‌تر کند و در میانه افزایش مشکلات داخلی، بر مواضع منطقه‌ای و بین‌المللی عربستان سعودی تأثیر بگذارد.
