رقابت 3قدرت جهانی برای ساخت واکسن کرونا

محمدامین خرمی _ خبرنگار

 شمار قربانیان کرونا از مرز 250هزار نفر گذشته و این ویروس جان‌سخت‌ همچنان جان آدم‌ها را می‌گیرد؛ وضعیتی که ضرورت تولید واکسن را اجتناب‌ناپذیر و کشورها را برای نخستین بار مجبور به همکاری با یکدیگر در این زمینه کرده است.

سران بیش از 30کشور جهان و 10نهاد بین‌المللی و بنیاد خیریه عصر دوشنبه در یک کنفرانس ویدئویی به میزبانی اتحادیه اروپا گرد هم آمدند و برای نخستین بار در جهان برای حمایت از پروژه‌های ساخت واکسن کرونا گلریزان کردند. همانگونه که انتظار می‌رفت، دونالد ترامپ غایب بزرگ این نشست بود، تا دیگران در غیاب او بیش از 8میلیارد دلار برای این پروژه بزرگ بین‌المللی هزینه کنند.
سران کشورهای مختلف در چهارگوشه جهان از ژاپن گرفته تا کانادا، از استرالیا گرفته تا نروژ، در سخنان کوتاه چند دقیقه‌ای بر ضرورت همکاری بین‌المللی برای ریشه‌کنی این بحران جهانی تأکید کرده و میزان کمک دولت‌های خود را اعلام کردند. مبالغ مختلفی از سوی دولت‌ها اعلام شد؛ از رومانی که اعلام کرد به‌دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی تنها 200هزار دلار کمک می‌کند، تا کانادا که 850میلیون دلار و نروژ که یک میلیارد و 100میلیون دلار کمک کردند.
طی بیش از 4ماهی که از آغاز بحران کرونا در جهان می‌گذرد، تمام کشورها به تنهایی به جنگ با این ویروس رفته‌اند و اقدام اخیر، اقدامی بی‌سابقه در زمینه همکاری بین‌المللی برای مبارزه با این ویروس تلقی می‌شود. آلمان که به‌دلیل ممنوعیت صادرات دستگاه‌های تنفسی و تجهیزات مراقبتی در هفته‌های اول شیوع کرونا، هدف انتقادهای شدید قرار گرفته بود، با پرداخت 573میلیون دلار، کمک زیادی به این اقدام جهانی کرد. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در سخنانش گفت که این حرکت نشان می‌دهد اغلب کشورهای جهان پذیرفته‌اند که این یک بحران جهانی بوده و نیازمند مقابله در سطح جهانی است. فرانسه نیز 542میلیون دلار پرداخت کرد. مکرون در سخنان خود، غیبت آمریکا را از نظر دور نداشت و تأکید کرد که نبود این کشور، مشکلی برای تولید واکسن کرونا ایجاد نخواهد کرد.
این اقدام نه‌تنها برای کشورهای جهان، بلکه برای اتحادیه اروپا نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این سازمان طی ماه‌های اخیر هرگز نتوانسته است میان 27کشور عضو، هماهنگی و همکاری لازم در مبارزه با کرونا را ایجاد کند؛ نتیجه، از دست رفتن اعتبار این سازمان نزد کشورهای اروپایی و دیگر کشورهای جهان بوده است. مقام‌های کمیسیون اروپا اما سعی کردند با برگزاری این نشست، اعتبار از دست رفته را بار دیگر احیا کنند و با کمک به ساخت واکسن بیماری، در تاریخ جهان ماندگار شوند. این سازمان همچون نروژ با پرداخت یک میلیارد و 100میلیون دلار، بالاترین رقم پرداختی را به‌خود اختصاص داد. طبق اعلام مقام‌های اتحادیه اروپا، پول جمع‌آوری شده طی 2سال برای حمایت از پروژه‌های متعددی که در آزمایشگاه‌های مطرح جهان برای ساخت واکسن کرونا در جریان است هزینه خواهد شد.
جدای از کشورها، سازمان بهداشت جهانی نیز به نمایندگی از سازمان ملل در این گلریزان حضور داشت. آمریکا یک‌ماه قبل ضمن زیر سؤال بردن مدیریت این سازمان در بحران کرونا، بودجه کمکی خود را به این نهاد بین‌المللی قطع کرد. بنیاد خیریه بیل و ملیندا که توسط بیل گیتس و همسرش بنیان گذاشته شده نیز با پرداخت مبلغ 100میلیون دلار نام خود را در فهرست خیرین به ثبت رساند. مدونا، خواننده معروف آمریکایی نیز با پرداخت یک میلیون دلار، برای ساخت واکسن کرونا در کنار دیگران قرار گرفت.

آمریکا همچنان تک رو
دانشمندان زیادی در سراسر جهان مشغول کار روی واکسن ویروس مرگباری هستند که زندگی را به کلی برای مردم مختل کرده است. اغلب دانشمندان حتی نتیجه مطالعات خود را دائما با دیگران به اشتراک می‌گذارند. آمریکا اما مسیر دیگری را در پیش گرفته است. حدود 2‌ماه قبل، دولت آلمان با اعتراض شدید به آمریکا، از تلاش دولت این کشور برای خرید انحصاری واکسنی خبر داد که یک شرکت آلمانی در حال کار روی آن است. دولت آلمان اعلام کرد، هر واکسنی تولید شود، باید در اختیار همه کشورهای جهان قرار گیرد. همان زمان بود که کمیسیون اروپا از ترس تزریق پول از سوی آمریکا به شرکت آلمانی کیوروک، 85میلیون دلار بودجه در اختیار آن قرار داد.
روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از برخی مقام‌های دولتی آمریکا نوشته‌اند که این کشور قصد دارد به‌صورت مستقل، مطالعه برای ساخت واکسن کرونا را دنبال کند. بر این اساس، گفته شده است که دولت آمریکا تاکنون 2میلیارد و 600میلیون دلار برای ساخت واکسن هزینه کرده است. به نوشته نیویورک تایمز، شرکت‌های آمریکایی نیز تا به اینجا 7میلیارد دلار برای ساخت واکسن کمک مالی کرده‌اند.
رویکرد دولت آمریکا در بحران کرونا، براساس شعار «اول آمریکا» دونالد ترامپ، نجات این کشور به تنهایی از مهلکه بوده است. شاید یکی از دلایل اصلی اقدام اروپایی‌ها در جمع‌آوری پول برای ساخت واکسن، همین تک‌روی‌های دولت دونالد ترامپ بوده است. اروپا نگران است آمریکایی‌ها به واکسن کرونا دست پیدا کنند اما آن را در اختیار دیگران قرار ندهند.

چینی‌ها، جلوتر از دیگران
برای برخی کشورهای جهان، چین متهم ردیف اول بحران کروناست. آنها معتقدند؛ تعلل این کشور در اعلام شیوع این ویروس و میزان خطرناک بودن آن، باعث شد تا کرونا خیلی زود به همه کشورهای جهان سرایت پیدا کند و جان بسیاری را بگیرد. چینی‌ها در نشست اتحادیه اروپا در سطح سفیر حضور داشتند، اما هیچ مبلغی به این پروژه جهانی کمک نکردند.
چین هم مثل آمریکا، راه خود را در تولید واکسن رفته است. دولت چین اما برخلاف آمریکا قصد دارد با تولید واکسن قبل از دیگران و با ارسال آن به کشورهای جهان، قدری از فشاری که متوجه‌اش است را کم کند. 4شرکت چینی روند آزمایش واکسن‌های تولیدی خود روی انسان را آغاز کرده‌اند و به‌زودی درصورت مثبت بودن آزمایش‌ها، وارد مرحله تولید انبوه می‌شوند. آنها به همین دلیل، جلوتر از دیگران قرار دارند.
تولید واکسن از سوی چینی‌ها پایان ماجرا نیست. چین ابتدا باید اعتماد از دست رفته در مورد داروها و واکسن‌های تولیدی خود را هم نزد مردم چین و هم نزد مردم دیگر کشورهای جهان احیا کند. 2سال قبل، زمانی که مردم در چین متوجه واکسن‌های بی‌کیفیتی شدند که در بیمارستان‌ها به کودکان آنها تزریق شده، دولت با یک بحران پیش‌بینی نشده مواجه شد. اکنون حتی خود چینی‌ها هم ترجیح می‌دهند از واکسن‌های خارجی استفاده کنند.